วันที่ 14 พ.ย. 2565 ที่โรงแรมรอยัล ออคิด เชอราตัน สี่พระยา กรุงเทพฯ สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ ประธานพรรคสร้างอนาคตไทย และอดีตรองนายกรัฐมนตรี กล่าวปาฐกถา 'ความสัมพันธ์ไทย - จีน ในบริบทโลกที่เปลี่ยนไป'  ตอนหนึ่งว่า ตนตั้งใจมาพูดเรื่องสำคัญที่สุดกับอนาคตประเทศไทย ไม่ใช่แค่เรื่องเศรษฐกิจ แต่เป็นเรื่องความสัมพันธ์ไทย - จีนในบริบทโลกที่เปลี่ยนแปลงไป สำหรับความสัมพันธ์ไทย - จีนคนส่วนใหญ่คิดว่าสนิทแนบแน่นเป็นพี่น้องกัน แต่ความเป็นจริงไม่ได้ง่าย ที่แน่นแฟ้นขนาดนั้นมาจากความพยายามและกำลังจากคนรุ่นก่อนที่ช่วยสร้างและรักษาความสัมพันธ์นี้ให้แน่นแฟ้นจนเกิดขึ้น หากเรารุ่นนี้และรุ่นต่อไปสานความสัมพันธ์ต่อจะมีคุณูปการต่อไทยสูงมาก

สมคิด กล่าวว่า ในรอบสัปดาห์นี้มีการประชุมที่สำคัญมากมาย ทั้งการประชุม COP27 การประชุมสุดยอดอาเซียน ที่ประเทศกัมพูชา และอีกไม่กี่วันการประชุม G20 ที่ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งทั้งสองเวทีนี้ถือว่าสำคัญที่สุดในภูมิภาคนี้ ไม่มีเวทีไหนไม่เกี่ยวกับประเทศจีน ทั้งเรื่องเศรษฐกิจ การเมือง และอนาคต เมื่อประเทศจีนขยับถือเป็นเรื่องใหญ่ ถ้าเราไม่ติดตาม ไม่กระชับความสัมพันธ์ เมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านเราอาจไม่มีความสำคัญในสายตาจีน ดังนั้น ประเทศไทยต้องใช้เวทีการประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (APEC:Asia-Pacific Economic Cooperation) หรือเอเปค ในการประกาศความเป็นผู้นำอาเซียน เพื่อให้ประเทศไทยยังอยู่ในสายตาของจีนที่เป็นประเทศมหาอำนาจโลก 

กระทรวงการต่างประเทศของไทยต้องไปคิดข้อความให้ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชานายกรัฐมนตรีไทยพูดเพื่อให้เราไม่ตกรุ่น และชิงความเป็นผู้นำในอาเซียนกลับมา เพราะสมัยก่อนผู้นำอาเซียนคือสิงคโปร์และไทย ตอนนี้ไทยต้องไม่หลุดแกนกลางของอาเซียน หากหลุดประเทศไทยก็จะหลุดในสายตาสหรัฐอเมริกาและจีน ไม่ใช่ทุกอย่างกลายเป็นว่าจุดสำคัญไปอยู่ที่การประชุม G20 ที่ประเทศอินโดนีเซีย แล้วแวะมากินข้าวเย็นที่ประเทศไทย เพราะการประชุมสุดยอดอาเซียนที่ผ่านมา ที่ประเทศกัมพูชาเป็นเจ้าภาพ สมเด็จฮุนเซนกลายเป็นพระเอก จากการพูดถึงอนุภูมิภาคนี้กำลังถึงทางแยกที่พบความไม่แน่นอนที่สุด ชีวิตคนเป็นล้านคนขึ้นอยู่กับวิสัยทัศน์ และปัญญาของผู้นำในภูมิภาค พูดง่ายๆ คือชวนให้ผู้นำมาคุยกัน ซึ่งตนมองว่าประโยคนี้ไม่น่าใช่ฮุนเซนเป็นคนพูด แต่เป็นการชิงความเป็นผู้นำอาเซียน และอีก 2-3 วัน ประธานาธิบดีโจโก วิโดโด จะเป็นประธานการประชุม G20 เขาต้องสร้างภาพความเป็นผู้นำอาเซียนเช่นกัน

“ผมห่วงความสัมพันธ์ไทย - จีน ซึ่งไม่อยากให้บกพร่อง ขณะนี้ 3 สิ่งที่ประเทศไทยต้องเร่งทำอย่างเร่งด่วนเพื่อไม่ให้หลุดจากสายตาของจีน คือ 1. ต้องกระชับความสัมพันธ์ระหว่างไทย-จีน ให้แน่นแฟ้น 2.สานต่อโครงการ One Belt One Road ให้ประสบความสำเร็จ และ3.ฟื้นคณะกรรมการร่วมไทยจีนให้กลับมาแข็งแรง นอกจากนี้ ทุกคนต้องละเลิกในสิ่งที่ไม่เป็นสาระ หยุดใส่เสื้อเล่นกีฬาสีที่ทำมาตลอด 15 ปี จนกระทั่งประเทศเป็นแบบนี้แล้วจัดตั้งรัฐบาลที่ดีที่สุด ทุกคนต้องร่วมมือกัน เพราะช่วงเวลาอย่างนี้ถือว่ากำลังอยู่บนทางแยก ถ้าหากทำไม่ดี ก็จะติดอยู่ในช่วงขาลง และหลุดวงโคจรไปอยู่ดิวิชั่น 2-3 แต่ถ้าหากทำดีก็ยังมีโอกาสฟื้นขึ้นมาได้ ถึงเวลาที่ทุกคนต้องร่วมกันรับผิดชอบ” สมคิด กล่าว