24 มิ.ย. แคนาดาค้นพบหลุมศพเด็กชนพื้นเมืองไร้ป้ายชื่อกำกับถึง 751 หลุม ใกล้กับอดีตบริเวณที่ตั้งของโรงเรียนประจำมารีวอล อินเดียน (Marieval Indian Residential) นับเป็นการพบครั้งสำคัญประเทศ จากก่อนหน้านี้แคนาดาได้พบกับเรื่องช็อกทางประวัติศาสตร์ เพราะเมื่อไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา แคนาดาได้พบหลุมศพของเยาวชนพื้นเมืองลักษณะเดียวกัน 215 หลุมในแคว้นบริติช โคลัมเบีย (British Columbia) การค้นพบครั้งดังกล่าวนับเป็นการเปิดบาดแผลจากยุคอาณานิคมที่แคนาดาภายใต้จักรวรรดิอังกฤษ เคยกระทำต่อเยาวชนคนพื้นเมืองของประเทศ
การค้นพบหลุมศพในครั้งนี้มีขึ้นด้วยการใช้เครื่องตรวจจับเรดาห์ในการค้นหา กระทั่งสามารถระบุจำนวนของหลุมศพในเบื้องได้ทั้ง 751 หลุม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเด็กชนพื้นเมือง โดยถูกค้นพบในบริเวณโรงเรียนประจำมารีเวล อินเดียน โรงเรียนประจำภายใต้คริสตจักรโรมันคาทอลิก ตั้งแต่ปี ค.ศ.1899-1998 ในพื้นที่ Cowesss ห่างจากเรจินา เมืองเอกของแคว้นซัสแคตเชวัน ไปราว 140 กิโลเมตร อย่างไรก็ตามในเบื้องต้นยังไม่อาจสามารถระบุตัวตนผู้เสียชีวิต จึงต้องสืบหาหลักฐานเพิ่มเติมต่อไป
จุดเริ่มต้นของการสืบสวนประเด็นโรงเรียนประจำในสมัยอาณานิคมได้เริ่มขึ้นเมื่อหลายปีมาแล้ว เช่นเมื่อปี 2551 มีการตั้งคณะกรรมการสอบสวนผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการที่รัฐบาลช่วงอาณานิคมสร้างโรงเรียนเพื่อกลืนอัตลักษณ์ชนพื้นเมือง โดยผลการสอบสวนพบว่า มีเด็กจำนวนมากที่ถูกพรากไปจากถิ่นฐานบ้านเกิด อีกทั้งยังถูกล่วงละเมิดทางเพศและเสียชีวิตในโรงเรียนกว่า 6,000 คน รัฐบาลที่ดำรงสมัยขณะการสอบสวนได้แถลงขอโทษอย่างเป็นทางการ ทว่าในทางกลับกันผู้ที่เคยดูแลโรงเรียนมารีวอลยังไม่มีการขอโทษต่อสาธารณะที่เป็นทางการแต่อย่างใด
ย้อนไปเมื่อราว 120 ปีที่แล้ว ในสมัยที่ยังมีการล่าอาณานิคม รัฐบาลแคนาดาได้ก่อตั้งโรงเรียนประจำกว่า 130 แห่ง เพื่อบังคับให้ชนพื้นเมืองชาวอินเดียแดงต้องเข้ารับการศึกษา เพื่อหลอมหลวมชนพื้นเมืองให้เป็นอย่างเดียวกันกับเจ้าอาณานิคม โรงเรียนประจำมารีวอล อินเดียน (The Marieval Indian Residential School) เป็นหนึ่งในโรงเรียนภายใต้โครงการของรัฐบาล มีคริสต์จักรนิกายโรมันคาทอลิกเป็นผู้ดูแล เปิดการศึกษาตั้งแต่ปีพ.ศ.2442 ถึง 2540 โรงเรียนตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐซัสแคตเชวัน (Saskatchewan) ผู้ปกครองของเด็กๆ ชนพื้นเมืองถูกบังคับให้ต้องถูกส่งมายังโรงเรียนแห่งนี้ ซึ่งไม่สามารถพูดภาษาของหรือปฏิบัติตามวิถีวัฒนธรรมของตนได้อีก ทั้งยังพบรายงานบางส่วนถูกทารุณกรรมอย่างโหดร้าย เด็กชนพื้นเมืองที่ถูกทางการบังคับให้เข้าเรียนในโรงเรียนประจำจึงมักเสียชีวิตลงเพราะพำนักอยู่ในอาคารที่มีสภาพไม่ดี ไม่ถูกสุขลักษณะ และได้รับการปฏิบัติอย่างไม่เหมาะสม
ประวัติศาสตร์อันดำมืดในยุคอาณานิคมที่ถูกค้นพบในปัจจุบัน ส่งผลให้นายกรัฐมนตรีแคนาดา จัสติน ทรูโด (Justin Trudeau) กล่าวแสดงความความรู้สึกต่อเหตุการณ์ที่เกิดทั้งในเมือง British Colombia และใน Cowessess ว่า “เป็นความทรงจำที่น่าละอายที่มีการเหยียดเชื้อชาติอย่างเป็นระบบ การเลือกปฏิบัติ และความอยุติธรรมที่ชนพื้นเมืองต้องเผชิญ”
แคดมุส เดอร์ลอร์ม (Cadmus Delorme) ผู้แทนกลุ่มท้องถิ่น Cowessess First Nation กล่าวถึงกรณีที่มีการรื้นถอนป้ายหลุมศพในสมัยนั้นว่า “หลุมศพครั้งหนึ่งอาจเคยมีป้ายหลุมศพอยู่ แต่คนจากโบสถ์คาทอลิกเป็นคนเอาแท่นหิน(ป้ายหลุมศพ)นั้นออกไป” เขายังระบุเพิ่มเติมว่า “การกระทำเช่นนั้นถือเป็นอาชญากรรมในแคนาดา” เนื่องจากเสมือนเป็นความพยายามกลบเกลือน ลบเรื่องราวอันดำมืดจากอดีตออกจากหน้าประวัติศาสตร์
ด้านประธานสมาพันธ์ชนพื้นเมือง (Federation of Sovereign Indigenous Nations: FSIN) บอบบี แคเมอรอน (Bobby Cameron) แถลงการณ์ต่อสิ่งที่เกิดขึ้นว่าเป็น “การก่ออาชญากรรมต่อมนุษย์”
ส่วนอัครมุขนายกหรือ อาร์ชบิชอป โดนัล โบเลน (Donald Bolen) ในฐานะตัวแทนของคริสต์ศาสนิกชนแห่งรัฐริจินา กล่าวถึงประเด็นการตั้งใจทำให้ป้ายหลุมศพสูญหายในสมัยนั้นเช่นกันว่า “มันเป็นการกระทำที่เป็นสิ่งเลวร้าย เมื่อพิจารณาจากความเป็นมาของโรงเรียนและความเจ็บปวดของที่ผู้รอดมาได้ ทั้งหมดคือหายนะ”
CBC สื่อท้องถิ่นของแคนาดา ได้รายงานบทสัมภาษณ์ของผู้ที่เคยอยู่ในโรงเรียนประจำมารีวอล อินเดียนมาก่อน
ฟลอเรนซ์ สปาเวียร์ (Florence Sparvier) หนึ่งในอดีตนักเรียนของโรงเรียนแห่งนี้ ซึ่งปัจจุบันเธอมีอายุ 80 ปี เผยว่า “ฉันถูกส่งไปเรียนที่นั่นโดยพ่อและแม่ ในช่วงนั้นพ่อแม่คนไหนไม่ส่งลูกไปที่โรงเรียนจะต้องติดคุก” เธอกล่าวถึงความจำเป็นที่ต้องเข้าโรงเรียนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เธอยังระบุถึงสิ่งที่ท้าทายความเชื่อเดิมของเธอว่า ที่นั่นมีการเรียนการสอนที่ทำให้นักเรียนชนพื้นเมืองคิดว่า วัฒนธรรมดั้งเดิมของพวกเขานั้นผิดทั้งหมดเพราะชนพื้นเมืองคือกลุ่มชนที่อยู่นอกศาสนา โรงเรียนจึงบังคับแม้กระทั่งสิ่งที่ต้องพูดและต้องทำ
อีกหนึ่งอดีตนักเรียนโรงเรียนประจำมารีวอล อินเดียน แบรี เคเนดี (Barry Kennedy) เขารู้สึกตกใจที่ได้ยินข่าวการพบศพที่โรงเรียนเก่า แต่เขาก็ไม่แปลกใจมากนัก
“ระหว่างที่ฉันอยู่ในโรงเรียนประจำมารีวอล อินเดียน ฉันเคยมีเพื่อนคนหนึ่งถูกลากออกไปจากห้องกลางดึก เขาคนนั้นชื่อไบรอัน…และฉันอยากรู้ว่าไบรอันอยู่ที่ไหน”
เคเนดีกล่าวถึงความรุนแรงในโรงเรียนที่เกิดขึ้นกับเพื่อนของเขา นอกจากนี้ เคเนดียังระบุว่า การพบหลุมศพที่เกิดขึ้นเป็นเพียงการค้นพบแค่ส่วนหนึ่ง และยังมีอีกหลาย(หลุมศพ)ที่แต่ละโรงเรียนสอนศาสนาเคยมีอยู่ แต่ถูกทำให้ลบเลือน หรือยังไม่ได้ถูกค้นพบ'