ตัวแทน 4 พรรคการเมือง ร่วมเสวนา "โซตัสกับการพัฒนา สังคมไทย สร้างชาติหรือถ่วงความเจริญ" แลกเปลี่ยนมุมมองวิพากษ์การรับน้องในสถาบันการศึกษา ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์

นางสาวพรรณิการ์ วานิช ว่าที่โฆษกพรรคอนาคตใหม่ กล่าวว่าสังคมไทยคือสังคมโซตัส สะท้อนเป็นวัฒนธรรมที่ต้องการเอาตัวรอด ยอมให้ถูกกดขี่ และยอมอยู่ภายใต้ระบอบนี้ ขณะเดียวกันโซตัสคือระบบที่ไม่มีความเท่าเทียม

แนวทางการทำงานของพรรคอนาคตไม่มีระบบที่กีดขวางศักยภาพของมนุษย์ โดยเฉพาะกรรมการพรรคอนาคตใหม่ที่เป็นคนรุ่นใหม่ และพรรคอนาคตใหม่ให้ความสำคัญกับความเสมอภาคและความเท่าเทียม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเพศหรือเรื่องชนชั้น

"สิ่งที่เราออกแบบคือ หนึ่งเสียงเท่ากัน ไม่ใช่หัวหน้าพรรคมีห้าเสียง ประชาธิปไตยทางตรงต้องเกิดขึ้น เพื่อทำลายระบอบอุปถัมภ์ที่อยู่ในประเทศไทย เพราะฉะนั้นในพรรคอนาคตใหม่ไม่มีโซตัสแน่นอน"

ทั้งนี้ พรรคอนาคตใหม่เริ่มต้นมาจากความหวังที่จะเปลี่ยนแปลง ต้องทำให้ทุกคนเชื่อและทำสิ่งนั้นให้สำเร็จ ส่วนการแก้ปัญหาระบอบอุปถัมภ์พรรคอนาคตใหม่ ตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา ตัวแทนพรรคได้ลงพื้นที่พบปะประชาชน จนพบว่ามีความคิดสร้างสรรค์ขององค์กรท้องถิ่นมากมาย แต่พวกเขากลับไม่มีอำนาจที่จะลงมือทำความคิดเหล่านั้นออกมาเป็นรูปธรรม เพราะต้องรออำนาจจากส่วนกลางที่ขึ้นตรงกับกระทรวง

"ขั้นสูงสุดที่จะยุติระบบโซตัสในรัฐข้าราชการไทย คุณต้องมีการกระจายอำนาจ ในเมื่อคุณมีองค์กรปกครองท้องถิ่นอยู่แล้ว มันเป็นสิ่งที่ต้องทำ และประเทศไทยจะไม่มีการผูกขาดทางอำนาจ”

ปชป. แนะ 3 แนวทางป้องกันการใช้ 'โซตัส' ในทางที่ผิด

นายแพทย์คณวัฒน์ จันทรลาวัณย์ พรรคประชาธิปัตย์ กล่าวว่าโซตัสคือแนวความคิดอย่างนึง แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นคือการตีความโซตัสและนำไปใช้อย่างผิดๆ ส่วนในพรรคประชาธิปัตย์นั้น ยืนยันว่าไม่มีระบบโซตัส และไม่มีอำนาจนิยมการผูกขาดภายในพรรค ไม่มีผู้ชักใยอยู่เบื้องหลังหรือใครเป็นเจ้าของพรรค

ส่วนการแก้ปัญหาของโครงสร้างอำนาจของรัฐข้าราชการไทย ที่ถูกมองว่าเป็นระบอบอุปถัมภ์ นพ.คณวัฒน์กล่าวว่า การที่จะเปลี่ยนแปลง ต้องย้อนกลับไปตั้งแต่การรับน้อง ต้องทำให้รุ่นพี่ยอมรับให้ได้ว่าคุณไม่มีสิทธิที่จะไปละเมิดรุ่นน้อง ซึ่งต้องยอมรับอีกว่าเป็นสิ่งที่แก้ยาก

"คุณต้องรับฟัง อย่าไปตีตราเขาว่าความคิดเห็นต่างเป็นสิ่งที่ผิด ถ้ามีความเห็นแย้งยิ่งต้องรับฟังแนวคิดว่าทำไมถึงคิดแบบนั้น ไม่ใช่การตีตราว่าเป็นสิ่งที่ผิด"

ทั้งนี้ การรับน้องในมหาวิทยาลัย ต้องแก้ไขให้เป็นการสมัครใจ และไม่ละเมิดทำร้ายร่างกายให้เกิดความสูญเสียทั้งร่างกายและจิตใจ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ อย่าไปตีตราว่าถ้าคุณไม่เข้าร่วมกิจกรรมรับน้องเป็นสิ่งที่ผิด จึงอยากฝากให้คนรุ่นใหม่ร่วมกันแก้ในจุดนี้ให้สำเร็จ

'เพื่อไทย' ชี้ 'ระบบโซตัส' ไม่ต่างจากระบอบทาส

นายตรีรัตน์ ศิริจันทโรภาส พรรคเพื่อไทย กล่าวว่าระบบโซตัสมีอยู่สองประเภท คือความสร้างสรรค์และความไม่สร้างสรรค์ ซึ่งโซตัสในมหาวิทยาลัยคือการบังคับและไม่ให้เกียรติรุ่นน้อง ในปัจจุบัน โซตัสได้กลายพันธุ์จนมองไม่เห็นแสงสว่างเลยว่าจะแก้ไขได้อย่างไร

ส่วนการหาทางออกของพรรคการเมืองนั้น ต้องมีการรับฟังนิสิตและนักศึกษา เพื่อร่วมกันหาทางออกผ่าทางตันของปัญหา โดยส่วนตัวคิดว่าในพรรคเพื่อไทยนั้นไม่มีโซตัส เพราะทุกเสียงของสมาชิกมีความเท่าเทียมกัน และผู้ใหญ่ภายในพรรคก็รับฟังคนรุ่นใหม่ เพราะเรายึดในหลักการระบอบประชาธิปไตย

"โซตัสเป็นการปลูกฝังความรู้สึกรุ่นน้อง ทำให้ไม่กล้าเห็นแย้งรุ่นพี่ โดยส่วนตัวคิดว่าโซตัสมันครอบงำทำให้น้องไม่กล้าลุกฮือ และทำให้เกิดความแปลกแยก เพราะโซตัสมันเป็นการหล่อหลอม ไม่ต่างจากระบบทาส"

ขณะที่การแก้ปัญหาของระบบอุปถัมภ์ในรัฐข้าราชการ วันนี้สิ่งหนึ่งที่ต้องปฏิรูปคือข้าราชการ วันนี้การเข้ามาทำงานต้องวัดกันที่ผลงาน และต้องมีช่องทางการตรวจสอบถ่วงดุลจากประชาชน เชื่อว่าถ้าเราทำสำเร็จจะทำให้ประเทศไทยพัฒนาต่อไปได้

ส่วนกรณีของหัวหน้าพรรคเพื่อไทยนั้น จะต้องมีวิสัยทัศน์กว้างไกล ซึ่งการเป็นหัวหน้าพรรคนั้นต้องมีศักยภาพ และได้รับการยอมรับในหลายด้านมาประกอบกัน และคาดว่าหลังจากการปลดล็อกพรรคการเมืองจะมีความชัดเจนในจุดนี้

นายสาธิต เทพวงศ์ศิริรัตน์ พรรคภูมิใจไทย กล่าวว่า ในสมัยเรียนก็มีการรับน้อง และมองว่าความหมายของโซตัส ระบบที่ให้ความเคารพของรุ่นพี่รุ่นน้องก็มีข้อดีและข้อเสีย อย่างไรก็ตาม หากคนส่วนใหญ่ไม่เข้าร่วม เชื่อว่ากิจกรรมเหล่านี้จะหายไป

ขณะเดียวกัน สิ่งที่เป็นข้อดีก็ควรรักษาไว้ เช่น การให้ความช่วยเหลือระหว่างรุ่นพี่รุ่นน้อง หัวใจสำคัญของระบบโซตัส คือ การหล่อหลอมให้มีความสามัคคีกัน แต่พอจบออกไปทำงานระบบโซตัสนั้นก็ไม่ได้ผล ส่วนในทางการเมืองระบบโซตัสไม่ได้มีผล แต่โดยส่วนมากจะเป็นการเคารพกันตามบารมีของแต่ละคนเท่านั้น