สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย. ได้ออกประกาศเตือนผู้บริโภคให้ระมัดระวังการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มรังนก หลังตรวจสอบแล้วพบว่า มีผู้ประกอบการบางรายใช้วัตถุดิบที่ไม่ได้มีส่วนประกอบมาจากนกนางแอ่น

โดยประกาศดังกล่าว อย.ระบุว่า จากการลงพื้นที่ตรวจสอบสถานที่ผลิตผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มรังนกยี่ห้อหนึ่ง ย่านคลองสามวา กรุงเทพมหานคร พบผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ ระบุว่าวัตถุดิบที่นำมาเป็นส่วนประกอบหลักไม่มีความใกล้เคียงกับรังนกนางแอ่น แต่ในฉลากสินค้ากลับระบุว่า ผลิตภัณฑ์ดังกล่าว มีส่วนประกอบ เป็นรังนกแห้งอย่างดี (เกรดพิเศษ) ทำให้เข้าใจว่าเป็นเครื่องดื่มรังนกแท้ ดังนั้นอาหารดังกล่าวจึงเป็นอาหารที่ผลิตขึ้นเทียมอาหารอย่างหนึ่งอย่างใด และจำหน่ายเป็นอาหารแท้ ถือว่าเข้าข่ายเป็นอาหารปลอม มีโทษทางกฎหมาย จำคุก 6 เดือน ถึง 10 ปี และปรับตั้งแต่ 5,000-100,000 บาท ทั้งนี้ อย.อยู่ระหว่างพิจารณาดำเนินการตามกฎหมายกับผู้กระทำผิดต่อไป

ด้าน พ.ท.นราวิทย์ เปาอินทร์ กรรมการผู้อำนวยการ บริษัท ห้องปฏิบัติการกลาง (ประเทศไทย) จำกัด หรือ เซ็นทรัลแล็บไทย อธิบายความแตกต่างระหว่างรังนกแท้และรังนกเทียมว่า รังนกเทียม ผู้ประกอบการมักใช้ ยางไม้ที่เรียกว่า “ยางคามายา” ที่มาจากต้นสุพรรณิการ์ พืชที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียนำมาแช่น้ำ ซึ่งจะมีลักษณะคล้ายกับรังนกเมื่อถูกน้ำ จากการตรวจสอบส่วนผสมทางห้องปฏิบัติการ พบว่า “ยางคามายา” ส่วนใหญ่มีส่วนผสมของแป้งและน้ำตาล ซึ่งไม่มีคุณค่าทางอาหารใด ๆ ส่วนรังนกแท้ หากตรวจสอบด้วยเครื่องมือทางห้องปฏิบัติการ จะพบว่ามีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว คือมีรูปแบบของลายพิมพ์อินฟราเรดเสปคตัมและส่วนประกอบของกรดอะมิโน แตกต่างจากวัสถุชนิดอื่นอย่างชัดเจน ทำให้การแยกรังนกเทียม หรือ รังนกแท้ได้ โดยเซ็นทรัลแล็บไทย นำเครื่องมือที่มีชื่อเรียกว่า FT-IR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy) ใช้ในการตรวจหาความแท้ของรังนก ซึ่งสามารถแยกความแตกต่างระหว่างรังนกแท้กับรังนกเทียมในเวลาไม่นาน 

ส่วนวิธีสังเกตรังนกแท้ หรือ รังนกเทียม ผู้บริโภคสามารถสังเกตเบื่องต้นด้วยตาเปล่า คือ รังนกแท้จะมีลักษณะเป็นเส้นชัดเจน มีกลิ่นคาวน้ำลายนกนางแอ่นขณะตุ๋น และมีรสชาติอร่อยเหนียวข้นตามธรรมชาติ ส่วนรังนกปลอม จะไม่มีกลิ่นคาว เนื้อสัมผัสจะจับตัวเป็นก้อน หรือแผ่นเล็กๆ คล้ายวุ้น