วันที่ 29 มี.ค. 2567 พล.ต.ท.ภาณุรัตน์ หลักบุญ เลขาธิการ ป.ป.ส. นำคณะสื่อมวลชนลงพื้นที่ติดตามผลการดำเนินงานการแก้ไขปัญหายาเสพติดบริเวณชายแดนเหนือตามแผนปฎิบัติการลดความรุนแรงของปัญหายาเสพติดตามนโยบายเร่งด่วนของรัฐบาล ในการปลุกชุมชนให้เข้มแข็ง เปลี่ยนผู้เสพเป็นผู้ป่วย ปราบปราม สกัดกั้นยึดทรัพย์ผู้ค้า ในพื้นที่จังหวัดเชียงราย ซึ่งเป็นหนึ่งในพื้นที่เป้าหมายที่ต้องเร่งดำเนินการเป็นอันดับต้นๆ 

พล.ต.ท.ภาณุรัตน์ หลักบุญ เลขาธิการ ป.ป.ส. กล่าวว่า หมู่บ้านสันเจริญ ตำบลแม่ยาว อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย ประกอบด้วยหมู่บ้าน 20 หมู่บ้านและกลุ่มบ้านบริวาร อีก 40 กลุ่มบ้าน ซึ่งเป็นพื้นที่เส้นทางผ่านของกลุ่มขบวนการค้ายาเสพติด ที่เข้ามาฝังตัวสร้างอิทธิพลในหมู่บ้านชาวไทยภูเขาบนดอยสูง ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของยาเสพติดในวงกว้าง จึงต้องมีการป้องกันและการบำบัดฟื้นฟูผู้ใช้ยาเสพติดโดยชุมชนเป็นฐาน (CBTx) ซึ่งเป็นการประสานความร่วมมือระหว่าง สำนักงาน ป.ป.ส.,สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย, เทศบาลตำบลแม่ยาว, ชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้านตำบลแม่ยาว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแม่ยาว และกลุ่ม ฅ ฅน เพื่อการเปลี่ยนแปลง จังหวัดเชียงราย ซึ่งความร่วมมือของภาครัฐและชุมชน วันนี้ดีใจที่ได้เห็นความสามัคคีของชุมชนที่ในวันนี้เข้าร่วมกิจกรรมกว่า 600 คน ที่เห็นปัญหาและลุกขึ้นมาร่วมมือกับภาครัฐในการมีส่วนร่วมแก้ไขปัญหา โดยการบำบัดรักษาให้ผู้เสพที่ปัจจุบันเราถือว่าเป็นผู้ป่วย ให้กลับคืนสู่สังคมภาคชุมชนถือว่ามีบทบาทสำคัญอย่างมาก เพราะสิ่งที่ผู้ป่วยต้องการในการลด ละ เลิก จากยาเสพติด คือ กำลังใจจากคนรอบข้าง เช่นในชุมชนนี้ 

รัฐบาลมีเป้าหมายสร้างความเข้มแข็งในชุมชน ปฏิบัติการเร่งด่วนของรัฐบาลภายใต้การนำของเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และ พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม คือการสกัดกั้นยาเสพติดไม่ให้เข้าสู่ประเทศไทย และการนำผู้ป่วยจิตเวชเข้าสู่กระบวนการบำบัด แต่เป้าหมายสูงสุดคือการสร้างความเข้มแข็งจากภายในนั่นคือ ชุมชน เพราะเป็นปัจจัยในการป้องกันปัญหายาเสพติดได้อย่างยั่งยืน

ด้านนายแพทย์พรชัย พรสวรรค์ รองนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย กล่าวว่า ในพื้นที่จังเชียงรายพบว่า ยาเสพติดที่กำลังระเบิดอย่างมากคือฝิ่น และเฮโรอีน ร้อยละ 60% จากจำนวนการใช้ยาเสพติดทั้งหมดในพื้นที่ ในปีที่ผ่านมามีผู้สมัครใจเข้าสู่กระบวนการบำบัดราว 5000 ราย และผลจากการนำแนวคิดการบำบัดฟื้นฟูผู้ใช้ยาเสพติดโดยชุมชนเป็นฐานมาปฏิบัติ ส่งผลให้ประสิทธิภาพของการบำบัดยาเสพติดเป็นไปได้ดีขึ้น และจำนวนผู้กลับไปเสพยาใหม่ลดลง เนื่องจากมีพลังจากชุมชนคอยให้กำลังใจ และโอบรับสมาชิกชุมชนที่เคยติดยากลับมาโดยปราศจากอคติ

ผู้สื่อข่าวรายงานด้วยว่า ในส่วนของการบำบัดฟื้นฟูผู้ใช้ยาเสพติดโดยชุมชนเป็นฐาน ในบ้านสันเจริญนั้น เกิดขึ้นจากการลุกขึ้นมาของคนในชุมชนผู้นำชุมชน และคณะกรรมการหมู่บ้าน ทำประชาคมหมู่บ้าน เพื่อสำรวจความต้องการของคนที่รับการบำบัด และมีมติให้ไม่มีการขายยาเสพติดในหมู่บ้าน เพื่อลดจำนวนผู้เสพ

จากนั้นมีการดำเนินการออกข้อตกลงโดยกฎชุมชน ที่ทุกคนถือปฏิบัติ ผู้ที่ใช้สารเสพติดต้องไปบำบัดรักษา ให้โอกาสผู้ใช้สารเสพติด

กลับตัวเป็นสมาชิกที่ดีของชุมชน ไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด หากเป็นผู้ค้ายาเสพติด ชุมชนจะตักเตือนก่อน หากยังมีพฤติกรรมเช่นเดิมขอให้ย้ายออกหมู่บ้าน

ในส่วนของขั้นตอนการบำบัดนั้น หากมีสมาชิกในชุมชมสมัครใจเข้ารับการรักษา ทั้งจากการแนะนำของครอบครัวและผู้นำชุมชนก็ตาม จะมีการตรวจคัดกรองสารเสพติดที่บุคคลนั้นใช้ โดยประสานกับ รพ.สต.แม่ยาว เพื่อนำข้อมูลส่งต่อไปยังมินิธัญญา รักษ์ รพ.แม่ลาว 

จากนั้นจะนำผู้เข้ารับการบำบัดส่งตัวไปยังโรงพยาบาลแม่ลาว โดยมีตัวแทนชุมชน หมู่บ้านไปส่งเพื่อความปลอดภัยในการเดินทาง และขวัญกำลังใจ

ระหว่างการบำบัด ผ่านไป 7 วัน ผู้นำศาสนาและญาติผู้บำบัด ไปเยี่ยมเพื่อส่งกำลังใจให้กับผู้บำบัดให้อดทนต่อความอ่อนล้า เจ็บป่วยและความรู้สึกน้อยใจ ซึ่งจะเกิดขึ้นได้กับผู้บำบัดที่อยู่ระหว่างการถอนพิษยาเสพติด

จากนั้น รพ.สต.และชุมชน จะร่วมกันจัดเตรียมความพร้อมเพื่อการต้อนรับกลับบ้านอย่างอบอุ่น โดยจัดให้มีการอบรมให้ความรู้และเข้าใจตัวผู้บำบัดและเรื่องพิษภัยของยาเสพติด ให้แก่ครอบครัวและคนในชุมชน

ในส่วนของผู้ที่จำเป็นต้องรับสารทดแทนโดยเมทาโดน รพ.สต.แม่ยาว จะเป็นผู้ไปรับเมทาโดน ที่ รพ.แม่ลาว มาจ่ายให้แก่ผู้บำบัด ทุกๆวันอังคาร พร้อมซักถามอาการทางร่างกาย และความรู้สึก ในการใช้ชีวิตประจำวัน และการทำงาน ความต้องการให้การช่วยเหลือ หากมีกรณีที่ผู้บำบัดมารับเมทาโดนไม่ตามวันที่กำหนดนัด จะจะมีกระบวนการช่วยติดตามโดยชุมชน และมีการนำยามาให้ที่บ้าน

ทั้งนี้ในช่วงท้าย สำนักงาน ป.ป.ส. สนับสนุนเงินอุดหนุนเพื่อการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด ให้แก่ชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้านตำบลแม่ยาว อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย เพื่อดำเนินโครงการฝึกอบรมทบทวนเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้าน (ชรบ.) ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด ตำบลแม่ยาว อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย จำนวน 112,800 บาทด้วย