รู้จัก 9 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หลังรับคำร้องหุ้นไอทีวี 'พิธา'

เปิดรายชื่อ 9 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หลังเอกฉันท์รับคำร้องกรณีหุ้นไอทีวี 'พิธา' และมีมติ 7 ต่อ 2 สั่ง พิธา หยุดปฏิบัติ ส.ส. ในวันโหวตนายกรอบ 2

19 ก.ค. 2566 ศาลรัฐธรรมนูญมีมติ ตามที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ขอให้วินิจฉัยว่าสมาชิกภาพของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของ พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล ในฐานะแคนดิเดตนายกรัฐมนตรี สิ้นสุดลงตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 101 (5) ประกอบมาตรา 44 (2) หรือไม่นั้น

ศาลรัฐธธรรมนูญมีมติเป็นเอกฉันท์ รับคำร้องไว้พิจารณาวินิจฉัย และให้ผู้ถูกร้อง ยื่นคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาต่อศาลรัฐธรรมนูญภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้รับสำเนาคำร้องตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561 มาตรา 54

สำหรับคำขอให้ศาลรัฐธรรมนูญ มีคำสั่งให้ 'พิธา' หยุดปฏิบัติหน้าที่ ส.ส. ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 82 วรรคสอง ศาลรัฐธรรมนูญมีมติเสียงข้างมาก (7 ต่อ 2) เห็นว่า ข้อเท็จจริงตามคำร้องและเอกสารประกอบคำร้องปรากฎเหตุอันควรสงสัยว่ามีกรณีตามที่ถูกร้อง ประกอบกับการปฏิบัติหน้าที่ของผู้ถูกร้องอาจก่อให้เกิดปัญหาข้อกฎหมายและการคัดค้านโต้แย้งเป็นอุปสรรคต่อการดำเนินงานสำคัญของที่ประชุมรัฐสภาและที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรได้ จึงมีคำสั่งให้ผู้ถูกร้องหยุดปฏิบัติหน้าที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตั้งแต่วันที่ 19 กรกฎาคม 2566 จนกว่าศาลรัฐธรรมนูญจะมีคำวินิจฉัย

ศาลรัฐธรรมนูญ คือหนึ่งในองค์กรอิสระที่มีบทบาทสำคัญในการตัดสินคดีที่เกี่ยวข้องกับผู้สมัครพรรคการเมืองและการเลือกตั้ง มีหน้าที่ชี้ขาดและตีความบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ โดยผู้ที่ทำหน้าที่สำคัญนี้ เรียกว่าตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ที่มีทั้งหมด 9 คน

9 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ภายใต้รัฐธรรมนูญ 2560 มีวาระการดำรงตำแหน่ง 7 ปี โดยชุดปัจจุบันประกอบด้วย

วรวิทย์ กังศศิเทียม เข้ารับตำแหน่งวันที่ 9 กันยายน 2557 อดีตตุลาการศาลปกครองสูงสุด
จิรนิติ หะวานนท์ เข้ารับตำแหน่งวันที่ 1 เมษายน 2563 อดีตผู้พิพากษาศาลฎีกา
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ เข้ารับตำแหน่งวันที่ 16 พฤศจิกายน 2558 อดีตคณบดีคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
นภดล เทพพิทักษ์ เข้ารับตำแหน่งวันที่ 1 เมษายน 2563 อดีตเอกอัครราชทูต ณ เวียงจันทน์
บรรจงศักดิ์ วงศ์ปราชญ์ เข้ารับตำแหน่งวันที่ 20 สิงหาคม 2563
ปัญญา อุดชาชน เข้ารับตำแหน่งวันที่ 26 พฤศจิกายน 2558 อดีตเลขาธิการสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ
วิรุฬห์ แสงเทียน เข้ารับตำแหน่งวันที่ 1 เมษายน 2563 อดีตผู้พิพากษาอาวุโสในศาลฎีกา
อุดม สิทธิวิรัชธรรม เข้ารับตำแหน่งวันที่ 1 เมษายน 2563 อดีตผู้พิพากษาหัวหน้าคณะในศาลฎีกา
อุดม รัฐอมฤต เข้ารับตำแหน่งวันที่ 28 มกราคม 2566 อดีตคณบดีคณะนิติศาสตร์ มธ. และอดีตกรรมการกฤษฎีกา

ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญชุดนี้ หลายท่านมีส่วนร่วมในการวินิจฉัยคดีที่น่าสนใจในปี 2563 หลายคดี เช่น

คดียุบพรรคอนาคตใหม่ และตัดสิทธิ์ทางการเมืองผู้บริหารพรรค 10 ปี กรณีกู้เงินธนาธร
คดีบ้านพักทหารพลเอกประยุทธ์ ทำให้พลเอกประยุทธ์รอดไม่สิ้นสุดความเป็นรัฐมนตรี
คดี ส.ส. พรรคภูมิใจไทย เสียบบัตรแทนกันในการพิจารณา ร่างพ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2563
คดีถือหุ้นสื่อ ส.ส. ฝ่ายค้าน

ที่มาของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญชุดนี้ ตามรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 200 และ พ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ มาตรา 8 กำหนดว่า

ตุลาการ 3 คน มาจาก ผู้พิพากษาในศาลฎีกา ซึ่งได้รับคัดเลือกจากที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
ตุลาการ 2 คน มาจาก ตุลาการศาลปกครองสูงสุด ซึ่งได้รับคัดเลือกจากที่ประชุมใหญ่ตุลาการศาลปกครองสูงสุด
ตุลาการ 1 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์ ซึ่งสรรหาจากผู้ดํารงตําแหน่งศาสตราจารย์ มาแล้วไม่น้อยกว่าห้าปี และมีผลงานทางวิชาการเป็นที่ประจักษ์
ตุลาการ 1 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์หรือรัฐประศาสนศาสตร์ ซึ่งสรรหาจากผู้ดํารงตําแหน่งศาสตราจารย์ มาแล้วไม่น้อยกว่าห้าปี และมีผลงานทางวิชาการเป็นที่ประจักษ์
ตุลาการ 2 คน มาจาก ผู้ทรงคุณวุฒิที่เคยรับราชการตําแหน่งไม่ต่ำกว่าอธิบดีหรือเทียบเท่า หรือตําแหน่งไม่ต่ำกว่ารองอัยการสูงสุด มาแล้วไม่น้อยกว่าห้าปี

โดยตำแหน่ง ‘ผู้ทรงคุณวุฒิ’ จากสายวิชาการและสายข้ารายการ จะถูกคัดเลือกโดย คณะกรรมการสรรหาทั้งหมด 9 คน ได้แก่ ฝ่ายข้าราชการ 7 คน และองค์กรอิสระ องค์กรละ 1 คน

ไม่เพียงเท่านั้น ผู้ที่ถูกเสนอชื่อเป็นจุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ยังต้องผ่านการรับรองของ ส.ว. อีกด้วย โดยภายใต้เวลากว่า 5 ปีในยุคของ คสช. เมื่อไม่มี ส.ว. ในระบบการเมือง สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) ซึ่งเป็นทหารมากกว่าครึ่ง และมาจากการแต่งตั้งของ คสช. ทั้งหมดจึงทำหน้าที่พิจารณาให้ความเห็นชอบแทน

ที่มา:

การเมือง,คณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ